Gốc tự do là gì? Thực phẩm chống gốc tự do hiệu quả

Gốc tự do là một thuật ngữ có vẻ còn mới đối với cộng đồng chúng ta, tuy nhiên đây là một trong những từ ngữ rất quen thuộc với giới y khoa. Chúng được xem là một trong những thủ phạm gây ra tổn thương cấu trúc ADN và là nguyên nhân trực tiếp gây bệnh ung thư hiện nay.

Vậy gốc tự do là gì và cách chống gốc tự do bằng cách nào hiệu quả, hãy cùng chúng tôi tham khảo bài viết dưới đây để cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích nhé!

Gốc tự do hay Free radicals là gì ?

Gốc tự do (free radicals) hay còn gọi là các loại oxi phản ứng ROS là những phân tử hay những mảnh vỡ của phân tử có một điện tích đơn lẻ ở quỹ đạo vòng ngoài, và là các phân tử không ổn định ăn cắp các electron tự do từ phân tử khác. ( 1 )

Gốc tự do luôn luôn được sinh ra trong cơ thể con người chúng ta và có vai trò tích cực đối với cơ thể, trong cơ thể khỏe mạnh, gốc tự do sinh ra có giới hạn không có thừa để gây hại. Tuy nhiên khi gốc tự do sinh ra quá nhiều và hệ thống chất oxi hóa nội sinh không đủ giữ thăng bằng lúc này cơ thể sẽ sinh ra rối loạn bệnh lý.

Các thiệt hại cho cấu trúc màng tế bào, enzym, hay các ADN gây ra bởi loại oxy phản ứng có thể sẽ dẫn đến các tổn thương tế bào và thậm chí có thể gây chết tế bào. Đặc biệt tình trạng như bệnh tim, các bệnh ung thư, thoái hóa điểm vàng, viêm khớp hay quá trình lão hóa là một trong những nguyên nhân của sự gia tăng quá nhiều gốc tự do.

>>> Bài viết nên đọc: Tìm hiểu về bệnh ung thư – Nguyên nhân và các phương pháp điều trị ung thư hiệu quả nhất

Nguyên nhân sinh ra gốc tự do

Nguyên nhân gây ra gốc tự do ( nguồn internet )

Nguyên nhân từ gốc tự do nội sinh

• Quá trình tâm lý:

Tâm lý hay tiêu cực, cảm thấy căng thẳng, trầm cảm, sợ hãi, hay cáu gắt, tức giận và tâm trạng luôn bất ổn là một trong những nguyên nhân sinh ra gốc tự do nội sinh

• Có lối sống không lành mạnh và khoa học:

Việc bạn hay vận động quá sức, ngủ muộn, có lối sống làm việc thiếu khoa học.. nếu trong thời gian dài sẽ sinh ra gốc tự do

Nguyên nhân từ gốc tự do ngoại sinh

• Hóa chất từ môi trường, không khí và các chất độc hại:

Tia cực tím,  tia tử ngoại, ô nhiễm môi trường, hay thường xuyên tiếp xúc với các kim loại độc hại là một trong những tác nhân ảnh hưởng. Độc tính của chì, bức xạ ion hóa, cũng là do thế hệ của goc tu do. Một điều đáng báo động trong những năm gần đây là số lượng cơ thể chúng ta đã tiếp xúc với các chất độc hại ngày càng gia tăng, điều này cho thấy sự xuất hiện của các bệnh ung thư cũng đang ngày càng là một con số báo động.

• Hóa chất từ thực phẩm:

Thực phẩm có thể vừa là nguồn gốc của các gốc tự do và cũng như là chất chống Oxy hóa, các loại thực phẩm tinh chế và đặc biệt là những thực phẩm từ sữa và trứng tạo ra một lượng lớn các gốc tự do trong cơ thể. Các loại thực phẩm chứa nhiều chất bảo quản, màu thực phẩm hay các phụ gia thực phẩm cũng đang ngày càng ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của chúng ta hiện nay.

• Các nguyên nhân khác:

Tập thể dục với cường độ cao, sử dụng nhiều sản phẩm tẩy rửa, thuốc trừ sâu, sóng từ wifi, các đồ điện tử hay việc thường xuyên sử dụng các hóa chất từ mỹ phẩm… cũng là một trong những nguyên nhân và là do thế hệ của gốc tự do

Những tác hại do gốc tự do gây ra với sức khỏe con người

Gốc tự do có nhiều tác hại với sức khỏe cơ thể, nó là nguồn gốc của sự lão hóa và hơn 100 bệnh tật nguy hiểm bao gồm các bệnh về não, mắt, da, hệ miễn dịch, tim, mạch máu, phổi, thận, đa cơ quan và khớp. Ở mức độ nặng, gốc tự do gây nên nhiều bệnh nguy hiểm và gây ung thư do sau khi “cướp” điện tử, gốc tự do làm tổn thương màng tế bào, phản ứng mạnh với các phân tử protein, DNA và các axit béo, dẫn đến những biến đổi gây tổn hại, rối loạn và làm chết tế bào.

Số lượng của gốc tự do tích lũy theo tuổi và tác hại ngày càng nghiêm trọng. Dù vậy, ngay từ khi sinh ra, cơ thể con người đã phải đối mặt với gốc tự do. Tuổi tác ngày càng tăng thì số lượng gốc tự do cũng không ngừng sản sinh, tấn công vào nhiều bộ phận của cơ thể. Đáng chú ý, khi cuộc sống căng thẳng cũng là lúc “đội quân” gốc tự do “thừa cơ” gia tăng nhanh chóng, thúc đẩy sự lão hóa và làm các bệnh lý sớm phát triển.

Ước tính, mỗi tế bào phải hứng chịu khoảng 10.000 gốc tự do tấn công mỗi ngày. Vì vậy, trong cuộc đời của một người sống tới 70 tuổi, thì có chừng 17 tấn gốc tự do được tạo ra.

Tác hại của gốc tự do

• Khủng hoảng giấc ngủ và nguy cơ đột quỵ:

Gốc tự do sẽ làm tổn thương nội mạc mạch máu, làm cho các tế bào thần kinh không được cung cấp đủ Oxy và dưỡng chất dẫn đến hẹp lòng động mạch gây nên tình trạng thiếu máu não. Điều này làm cho hoạt động của trung khu điều khiển giấc ngủ tại não sai rồi gây nên tình trạng mất ngủ. Đặc biệt tình trạng thiếu máu não do mất ngủ kéo dài cũng là một trong những tác hại khủng khiếp gây nên nguy cơ cao của bệnh đột quỵ.

>>> Xem ngay: Bệnh mất ngủ – Nguyên nhân, triệu chứng, tác hại và các phương pháp điều trị.

• Thị lực và trí nhớ bị suy giảm:  

Các gốc tự do làm xơ hóa các đầu sợi trục của tế bào thần kinh, làm liên kết giữa các tế bào này với nhau bị giảm. Ngoài ra não bộ còn phải đối mặt với nguy cơ thoái hóa theo tuổi tác. Vì thế đây là một trong những lý do làm giảm trí nhớ và rối loạn các chức năng của não

• Da xuất hiện các nếp nhăn và dấu hiệu tuổi tác bị giảm dần
• Thiệt hại các ADN dẫn đến các bệnh gây ung thư ngày càng gia tăng
• Gốc tự do còn là thủ phạm gây nên tình trạng thoái hóa thần kinh, làm các cơ quan trong cơ thể hoạt động không đúng chức năng

Chống gốc tự do phải làm thế nào?

Các chuyên gia y tế cảnh báo, trong xã hội hiện đại con người sẽ chịu nhiều áp lực hơn do đó gốc tự do sản sinh nhanh hơn và nhiều hơn, tạo nên nhiều mối nguy cho sức khỏe. Vì vậy, cần chủ động đối phó với bệnh tật do gốc tự do gây ra càng sớm càng tốt, bằng cách:

Giảm yếu tố tăng sinh gốc tự do:

Gốc tự do không chỉ sinh ra từ các quá trình chuyển hóa trong cơ thể mà còn hình thành dưới tác động của các yếu tố bên ngoài như: môi trường ô nhiễm (khói bụi, ánh nắng, phóng xạ…), khói thuốc lá, hóa chất, nhiễm khuẩn, thực phẩm… Vì thế, cần hạn chế tối đa tác động của các yếu tố này.

Bổ sung chất chống gốc tự do từ thiên nhiên:

Một chế độ dinh dưỡng giàu các chất chống gốc tự do có thể giúp cơ thể tăng khả năng phòng vệ và trung hòa gốc tự do một cách hữu hiệu. Trong khẩu phần ăn hằng ngày, nên tăng cường các thảo dược, trái cây và rau củ vì đây là nguồn cung cấp dồi dào các chất chống gốc tự do. Trong đó, Blueberry sinh trưởng ở Bắc Mỹ, Tinh chất màng gạo lứt… đã được nhiều nghiên cứu chứng minh khả năng chất chống gốc tự do mạnh mẽ.

Tăng cường chất chống Oxy hóa

Để có thể bảo vệ mình từ gốc tự do, người bệnh có thể chủ động bổ sung chất chống Oxy hóa để có thể trung hòa gốc tự do, tăng cường các chất miễn dịch bảo vệ tế bào bằng các cách như:

• Tập luyện thể dục thể thao với tần suất vừa phải, các bài tập Yoga, thiền, là những bộ môn thể thao rất phù hợp cho những người bệnh bị gốc tự do
• Nuôi dưỡng một tâm lý tích cực, luôn giữ trạng thái hạnh phúc, vui vẻ tránh các áp lực căng thẳng là điều rất cần thiết cho người bệnh
• Có chế độ dinh dưỡng lành mạnh và phù hợp, đặc biệt những nơi có nhiều cây xanh là một trong những môi trường thích hợp cho người bệnh để có thể bảo vệ mình từ gốc tự do tốt nhất

Sử dụng thuốc chống gốc tự do

Beta caroten (tiền vitamin A), Vitamin E, Vitamin C, Selen,…Là các đơn chất có tác dụng chống gốc tự do rất hiệu quả giúp tăng cường khả năng loại trừ gốc tự do. Ngoài ra để có thể loại trừ được tốc tự do một cách triệt để nhất người bệnh cần dùng các viên nang chứa những chất này, nếu sử dụng hợp lý và đúng cách sẽ giảm được 50% nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch, hơn thế nữa chúng sẽ giúp bạn quét sạch được các chất độc hại trong cơ thể giúp chúng ta dễ dàng thích nghi với môi trường này.

Những người có cường độ lao động chân tay hoặc lao động trí óc căng thẳng, những người hay tiếp xúc với nhiều bức xạ, người hút thuốc lá là một trong những đối tượng nên dùng được chất chống gốc tự do. Hơn thế nữa cùng với những tiến bộ trong nghiên cứu miễn dịch gần đây đặc biệt là việc nghiên cứu các costimulatory molecules đã và đang tìm ra những phương pháp điều trị miễn dịch để chống bệnh ung thư hiệu quả nhất.

Các thực phẩm chống gốc tự do – điều trị gốc tự do bằng sản phẩm thiên nhiên

Thực phẩm chống gốc tự do ( ảnh minh họa )

• Các thực phẩm chứa beta – carotene:

Cà rốt, cà chua, ớt, bí đỏ, đu đủ, dưa hấu… là cách thực phẩm giàu beta-carotene. Chúng giúp cải thiện hệ thống miễn dịch của cơ thể và làm giảm nguy cơ của nhiều căn bệnh ung thư

• Các loại trái cây họ cam quýt:

Các loại trái cây này có chứa nhiều vitamin C, carotenoids, chúng giữ vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng và khử gốc tự do trong môi trường nước, máu và bào tương.

• Các loại hạt và ngũ cốc, tỏi, bông cải xanh:

Cũng là thực phẩm chứa Carotenes có tác dụng rất rõ trong việc phòng ngừa bệnh tim mạch suy nhược và giảm sự mệt mỏi căng thẳng

• Thực phẩm chức năng chống gốc tự do

Là một trong những sản phẩm chống gốc tự do tốt nhất được giới chuyên gia tin tưởng. Các loại thực phẩm chức năng chống gốc tự do có tác dụng rõ rệt trong việc giảm gốc tự do và phòng ngừa bệnh ung thư hiệu quả

• Gạo lứt – Vua của thực phẩm chống gốc tự do:

Là loại thực phẩm có chứa đến 120 chất chống oxy hóa. Gạo lứt được coi là vua của chất chống oxy hóa vì hiện nay trên thế gới chưa có loại thực phẩm nào vượt qua được gạo lứt về tổng số chất chống oxy hóa.

Hi vọng rằng qua bài viết này, các bạn đặc biệt là những người đang tìm ra phương pháp để khử gốc tự do sẽ có được những phương pháp và những thông tin hữu ích giúp ích cho bản thân.  Bài viết của chúng tôi rất chi tiết và cụ thể về gốc tự do và những tác hại mà nó gây ra hiện nay. Vì thế mong rằng các bạn phải biết cách bảo vệ sức khỏe mình ngay từ hôm nay để có thể phòng và chống gốc tự do cho bản thân mình.

Thực phẩm chống gốc tự do tốt nhất hiện nay